ZKM: kun je daar wat meer over vertellen?

Ja, hoor. Natuurlijk.

Daar mag je wel even voor gaan zitten want een goede uitleg van ZKM coaching vraagt de hoeveelheid tekst die hieronder staat.

Hoe het kwam, ooit, lang geleden

In de tijd dat ik psychologie studeerde deed ik een doctoraal bijvak over persoonlijkheidsleer bij professor Hubert Hermans. Het vak was boeiend, de professor begeesterd én ik herinner me dat het niet moeilijk was het vak met een prettig cijfer af te sluiten, je moest er alleen hard voor werken en heel veel correlaties en andere statistische grootheden uitrekenen.

Ook weet ik nog dat we oefenden op elkaar, maar dat deden we de hele studie door en dat eindigde niet op de faculteit, dat ging door tot in de vroege uurtjes, dus dat oefenen op elkaar was eigenlijk niets nieuws.

De methode waar we onderricht in kregen heette de ZKM-methode. In goed Nijmeegs schrift uit die tijd (begin jaren ’80) stond ZKM voor ‘Zelf Konfrontatie Methode’. Mijn associatie met het vak en de hele aanpak was positief gekleurd toen ik het bijvak met goed gevolg afrondde.

Toevalligerwijs samen opgelopen

Jaren later, rond het millennium, kwam ik in mijn toenmalige werkomgeving weer in aanraking met de ZKM. Inmiddels was ik veel HR werkervaring rijker, onder meer in het gebruiken en inzetten van psychologische tests, assessment centers en development centers ten bate van de persoonlijke ontwikkeling van mensen in hun werk.

De ZKM past in die psychologische traditie en geeft ook inzicht in je eigen persoonlijkheid, maar het materiaal dat ervoor wordt gebruikt is niet gestandaardiseerd en er wordt geen vooraf ingedeeld type op je geplakt, het materiaal dat wordt gebruikt is je eigen levensverhaal.

Destijds heb ik de methode laten gebruiken voor het topmanagement van de organisatie waar ik als manager Management Development werkte. Ik kreeg er positieve feedback op terug, maar inhoudelijk heb ik me er toen niet verder in verdiept. Vanwege de prettige associatie met mijn eigen verleden, had ik een soort basisvertrouwen in de methode en ook in dat die voor topmanagers, in hún persoonlijke ontwikkeling, van toegevoegde waarde zou zijn.

Opleiding tot ZKM  coach

In 2008, ik werkte net voor Wegener Media, kwam ik weer in aanraking met de methode via een assessment psycholoog waar Wegener al mee werkte. Ik was op dat moment op zoek naar een opleiding waarin ik mijn tanden weer eens kon zetten en heb me, na enig bedenken, opgegeven voor de post-academische opleiding ZKM Consultant ®.

Hubert Hermans bleek nog steeds verbonden te zijn aan de opleiding; hij verzorgde de theoretische colleges. Heerlijk vond ik dat om weer eens meegenomen te worden op een ontdekkingsreis door allerlei psychologische theorieen. Hubert was, inmiddels 73 jaar oud, nog net zo begeesterd als toen en met een zo mogelijk nog grotere eruditie verzorgde hij de colleges voor ons, aankomende ZKM coaches. Dit was in oktober 2010 want de opleiding kon ik toen pas starten.

Sinds die tijd is de ZKM terug in mijn leven. Ik vind het een fantastische methode, die zeer vaak leidt tot inzichten die worden gedaan op het niveau ónder het normale bewustzijn. Anders gesteld, er worden inzichten opgedaan die echt gaan over en voortkomen uit de processen die in je binnenwereld plaatsvinden. In juni 2014 heb ik de opleiding met goed gevolg afgerond. Klik hier voor mijn certificatie.

Levensverhaal als basismateriaal

Het allermooiste aan de ZKM methode is voor mij dat wordt gewerkt met je eigen levensverhaal als basismateriaal. De eerste fase van een ZKM-traject start met een zelfonderzoek, van belang is dat er een (levens)vraag is die je graag beantwoord wilt hebben.

De ZKM is een van de methodes binnen de psychologische theorie van de ‘Psychological Dialogue Theory’. In het Nederlands vertaalt, de narratieve psychologie. In de narratieve psychologie staat het verhaal centraal.

Het is story-telling met een persoonlijk ontwikkeldoel.

Nevengeschikte samenwerking

Belangrijk in de ZKM methode is de samenwerking tussen degene die centraal staat en de begeleider. Beide zijn even belangrijk in het totaalproces, zeer wezenlijk is dat er tussen beide sprake is van nevengeschikt belang.

De persoon die centraal staat, brengt zijn of haar levensverhaal in met alle nuances die daarin van belang zijn, de begeleider kent de methode en kan de resultaten uit de onderzoeksfase interpreteren, terugkoppelen en kan helpen bij het vormgeven van een veranderstrategie, zo dat laatste wenselijk is.

Levensverhaal – wat levert dat op?

Door een aantal vaste onderwerpen langs te lopen, passeren allerlei aspecten uit je levensverhaal de revue. Als je je leven voorstelt als een grote regenton vol met druppels (ervaringen), dan is het dé opgave van het zelfonderzoek om tussen al die duizenden druppels díe ervaringen te vinden die voor jouw persoonlijke ontwikkeling letterlijk van levensbelang zijn geweest.

Rond deze onderwerpen worden zogeheten ‘waardegebieden’ geformuleerd. Een waardegebied is in letterlijke zin een zin met een kop en een staart en ieder waardegebied wordt op een apart notitieblaadje genoteerd. Ideaal gesproken beschrijft een waardegebied een persoonlijke belangrijke gebeurtenis die gekoppeld is aan tijd en locatie. Het is bij wijze van spreken een ‘still’ van een film. Je kunt je als luisteraar een exact beeld voor de geest halen van de gebeurtenis die wordt beschreven.

Dat dit zo concreet mogelijk wordt beschreven is zeer belangrijk. Vaak is iemand geneigd om op basis van abstracties te vertellen waarom iets van waarde was voor hem of haar. Een abstractie is echter geen gebeurtenis en beschrijft al helemaal niet de set van een film. Het narratieve aspect van de methode komt heel praktisch tot uiting via de geformuleerde waardegebieden. Je doet echt aan storytelling door het waardegebied zo concreet  en beeldend mogelijk te beschrijven.

Waarderingen geven

Nadat je levensverhaal in de vorm van waardegebieden te boek is gesteld, ga je verder met waarderen van al deze waardegebieden. Dit is het tweede deel van het zelfonderzoek.

In een zelfonderzoek worden tussen de 40 en 60 waardegebieden geformuleerd. Na het inventariseren van de waardegebieden vindt de waardering plaats van ieder waardegebied apart. Dit gebeurt door gevoelens te koppelen aan de waardegebieden. Dit deel van het onderzoek gebeurt zonder begeleiding, je doet het als huiswerk en het gaat via een speciaal online programma. Indien je geen computer tot je beschikking hebt, kan het ook handmatig.

Nabespreking(en)

Het resultaat van de onderzoeksfase is vastgelegd in een rapport, dit is geen rapport met tekst, maar een rapport bestaande uit diverse cijfermatige rapportages. Deze rapportage vraagt nadrukkelijk toelichting en duiding. De toelichting geeft de ZKM coach, de duiding doe je zelf.

Ook hier is de samenwerking weer van eminent belang. Je krijgt bij deze methode nooit een ‘oplossing’ of ‘recept’ ter beschikking, je krijgt inzicht in je persoonlijke drijfveren op een manier die je in staat stelt zelf regie te nemen over voor jou wezenlijke levensvragen of het verkregen inzicht geeft je net dát duwtje dat nodig is om de keuzes te maken die essentieel zijn voor je levensgeluk.

ZKM Service

Het huiswerk gebeurt via een online applicatie genaamd ‘ZKM Service’. Je krijgt via e-mail je inloggegevens op het moment dat het onderzoek is klaargezet voor je. Het waarderen van de waardegebieden gebeurt via deze applicatie.

Hoe dat waarderen precies in zijn werk gaat, leg ik mondeling uit aan het einde van het inventariserende gesprek.

Tijdsbestek en kosten

De duur van een zelfonderzoek, inclusief het grondig doorspreken van de resultaten, vraagt een tijdsinvestering van circa tien tot twaalf uur, verdeeld over vier afspraken van ieder 2 tot maximaal 3 uur en exclusief het tussentijdse huiswerk. De gesprekken vinden in principe plaats in Utrecht, tenzij we anders overeenkomen.

Ik werk sinds ik gecertificeerd ZKM Consultant ® ben, met een vastgesteld tarief. Dit bedraagt €1000 exclusief BTW per volledig onderzoek (4 lange gesprekken). In bepaalde gevallen kan hiervan worden afgeweken. Ik ben aangesloten bij de ZKM Vereniging (Vereniging van ZKM Beoefenaren), de beroepsorganisatie die voor kennisdeling, bijscholing e.d. zorgdraagt.

Als je meer informatie wenst over de aanpak en kosten, kun je me een bericht sturen.

Na het onderzoek

Na het afronden van het ZKM onderzoek ontvangt iedere klant een persoonlijk veranderplan. Hierin staan enkele opdrachten en ik geef daarin een toelichting op de onderdelen uit de terugkoppelingsgesprekken zodat je deze later nog eens in alle rust kunt teruglezen.

Voor het uitwerken van gestelde doelen en actiepunten kunnen een aantal vervolggesprekken worden gepland. Hiervoor geldt een ander tarief dan voor het onderzoek. Na enige maanden kan een tweede zelfonderzoek plaatsvinden. Dit is niet verplicht.

Meer lezen

Er is veel geschreven over de ZKM methode. Hieronder geef ik enkele links naar populair wetenschappelijke artikelen.

• Uitleg over ZKM op Wikipedia
• ZKM onderzoek uitgelegd op ZKM online
• Publicaties die beschikbaar zijn gesteld via de ZKM Vereniging.
• Eigen blog over de link tussen ZKM en HR werk

Kwaliteit van werken

Ik ben aangesloten bij en officieel gecertificeerd door de ZKM Vereniging, de beroepsvereniging voor ZKM-beoefenaren.

Ik voldoe aan de kwaliteitseisen van de vereniging. Dit betekent dat ik werk met het kwaliteitssysteem van de ZKM Vereniging. Het kwaliteitssysteem bestaat uit kwaliteitsreglement, het privacyreglement, het reglement deskundigheidsbevordering en het ZKM Vereniging-Evaluatiesysteem voor cliënten.

Ik werk volgens de Ethische Code van de ZKM Vereniging en de beroepscode van het NIP (Nederlands Instituut van Psychologen).