© animatie: Merel Corduwener (illustrator) en Rens Wegerif (animator)

Droomdebuut

‘De avond is ongemak’ is het prozadebuut van Marieke Lucas Rijneveld. Het boek verscheen begin 2018. In 2017 debuteerde ze met de poëziebundel Kalfsvlies.

Beide publicaties vielen in de literaire prijzen; Marieke Lucas beleefde een droomdebuut in de Nederlandse letteren.

Prachtig en ongemakkelijk

‘De avond is ongemak’ is een boek dat tegelijkertijd prachtig en ongemakkelijk is. Ik heb het verslonden, het verhaal pakt je en de taal is prachtig. Het ongemak zit niet alleen in de titel, het hele boek is doordesemd van ongemak.

Al na een dikke week ben ik het boek gaan herlezen, iets wat ik zelden doe. Met het herlezen ben ik nog niet klaar. Reden om een recensie te schrijven, is dat ik iedereen die graag leest wil enthousiasmeren voor dit boek. Je zult er geen spijt van krijgen.

De eerste keer is het het verhaal zelf dat je voort jaagt; ik wilde per se weten hoe het zou aflopen met Jas, de hoofdpersoon. De tweede keer lukt het me beter om de zinnen goed te lezen en de taal beter te laten bezinken, die rijk is aan beelden, mooie formuleringen en geweldige vergelijkingen. Alleen al om de taal moet je Marieke Lucas lezen, wat een schrijftalent!

Verhaal

Het verhaal vertelt over een boerenfamilie van streng gereformeerde huize in een Nederlands dorpje waar de oudste zoon verongelukt tijdens het schaatsen op open water. Met dit verlies geconfronteerd, trekken alle familieleden zich terug in zichzelf, vader, moeder en de drie overgebleven kinderen. Er is geen ruimte voor warmte, noch voor empathie en menselijkheid. Wel is overal het Woord Gods, maar de God van deze familie en in dit dorpje is van de gemelijke en godvrezende soort. Deze God geeft geen troost.

Het oudste kind stierf in het koude ijswater en deze koude spreidt zich uit over het resterende leven op de boerderij. Er volgt meer en meer onheil en dood. Het verdriet om de verloren zoon levert zoveel onmacht op bij de ouders, dat zij niet in de gaten hebben hoezeer de drie overgebleven kinderen langzaamaan ontsporen.

Jas

Jas is hoofdpersoon en verteller, zij doet vreemde experimenten met dieren en heeft bezweringen nodig om overeind te blijven, zoals haar Jas aanhouden om te verkomen dat ze dood gaat aan bacterieën en ziektes. Samen met haar jongere zusje en oudere broer experimenteert ze met dieren. De dood is overal.

Aanrader

‘De avond is ongemak’ is een aanrader, een ‘must read’, vanwege de schrijfstijl, de verbeelding en toch ook door het onheilspellende, absurdistische en tegelijkertijd nog steeds geloofwaardige verhaal.

Het boek werd gekozen tot Boek van de Maand bij DWDD, in februari 2018, de link naar de animatie die daaruit volgt, heb ik onderaan toegevoegd. Daarnaast gaat dit boek ongetwijfeld andere literaire prijzen winnen.

Marieke Lucas Rijneveld

Het is ongelofelijk dat de schrijfster zelf piepjong is, ze was 26 jaar toen het boek uitkwam. Het verhaal heeft autobiografische kenmerken, doch de plot is fictie. De schrijfster, Marieke Lucas Rijneveld, komt uit een gereformeerd gezin, hoewel minder streng dan in het boek, heeft haar oudste broer verloren op jonge leeftijd en woonde op een boerderij, maar dat was geen veeteeltbedrijf.

Ik heb haar poëziebundel nog niet gelezen, maar ga dat zéker nog doen. Ze zal aan mij een trouwe lezer hebben, ik ga haar werk volgen, aanschaffen en lezen.

©: Marieke Lucas Rijneveld – © Omslagillustratie: Tammo Schuringa – © Foto auteur: Jouk Oosterhof

25 november 2018

Animatie

Het boek is gekozen tot ‘Boek van de Maand’ bij DWDD. Om bij de animatie te komen: klik hier.