Glazen kunstoog

Sinds kort draag ik een glazen kunstoog. De vorige was van kunststof. Dat beviel prima, behalve dat de kleur van de iris net niet helemaal goed was en de prothese te groot was geworden waardoor mijn nep oog altijd groter was dan mijn echte oog.

Collega

Ik heb ooit een collega gehad toen ik bij Wegener werkte, waarbij ik zag dat hij wat mankeerde aan zijn ogen, maar het was zo subtiel dat ik er nooit achter ben gekomen of hij een lui oog had of dat hij misschien een beetje loenste. Je gaat natuurlijk ook niet zo gemakkelijk vragen aan iemand die je maar beperkt kent wat hij aan zijn ogen heeft.

Tot ik mijn verhaal schreef over de verwijdering mijn zieke oog en hij reageerde en zei dat hij ook een kunstoog had.

‘Jeetje’, dacht ik, ‘Dat zou ik nou nooit hebben geraden’.

Hij vertelde erbij dat hij al jaren glazen protheses droeg en daar heel tevreden mee was.

Kunststof oogprothese

Ik weet niet precies waarom het is, maar ik werd door het ziekenhuis in Utrecht gewoon automatisch doorgestuurd naar een kunstogenwinkel die handelt in kunststof oogprotheses. Het beperkte aantal mensen dat in Nederland is gespecialiseerd in kunstogen, ze heten ocularist, werkt allemaal met kunststof kunstogen.

Voor een glazen kunstoog kun je terecht bij een Duitse firma die ook in Nederland praktijk houdt, maar ik geloof niet dat wie dan ook ooit rechtstreeks wordt doorgestuurd.

Minder comfort

Het glazen alternatief wordt voorgeschoteld als minder comfortabel en meer kwetsbaar. Als het buiten koud is wordt het kunstoog ook heel koud en dan heb je zo’n koude klets in je hoofd en als het kunstoog valt, valt het al snel uiteen in honderden glassplinters. Dat klinkt onaantrekkelijk genoeg.

Een glazen kunstoog wordt alleen gepresenteerd als alternatief voor het geval er problemen zijn met de kunststof variant, bijvoorbeeld als je allergisch reageert op het kunststof.

Mooier

Stiekem begon ik na te denken over de voordelen van een glazen oogprothese en voelde me bijna afvallige van de Nederlandse doctrine. Het ziet er natuurlijker uit omdat glas nou eenmaal beter en meer glanst dan kunststof en misschien zouden ze de kleur van mijn iris beter kunnen benaderen?

Telefoontje

Ik besloot mijn ex-collega te bellen en te vragen waarom hij had gekozen voor een glazen kunstoog. Aan de telefoon vertelde hij dat hij het er beter vond uitzien en dat hij het ook fijn vond dat het oog wordt gemaakt waar je bij bent. Qua tijdsinvestering kost het je een afspraak van circa twee uur en daarmee ben je meteen klaar.

‘En hoe zit het met die koude klets in je gezicht als het koud is?’, vroeg ik.

‘Ik merk het verschil eigenlijk niet’, was zijn antwoord.

Firma Müller Söhne

Ik besloot de gok te wagen en maakte een afspraak bij de Duitse firma Müller Söhne, die regelmatig praktijk houdt in Bussum.

Het uitzoeken van het bolletje met de juiste kleur iris erop geschilderd was ook hier een langdurige aangelegenheid. Af en toe kreeg ik een bolletje naast mijn goede oog en dan hoorde ik een zucht en werd er weer verder gezocht. Het is niet alleen de iris die moet kloppen, maar ook de gemiddelde opening van de pupil, die verschilt ook van mens tot mens.

Het glazen bolletje dat mijn kunstoog werd.

Glasblazen

Uiteindelijk waren de Duitse ogenmaker en ik het eens over de best kloppende iris. Nog steeds niet honderd procent gelijkend, maar zonder meer veel beter passend dan het kunstoog dat ik al ruim twee jaar droeg.

Ik vroeg of hij wist hoe de ervaring was van dragers van een glazen kunstoog met kou in de winter? ‘Soms is het ongemakkelijk’, hoorde ik, en daar bleef het bij.

Ik zou het zelf moeten gaan ondervinden.

Ondertussen werd het glazen bolletje in een gasvlam gehouden en begon de man al glasblazend aan het proces om van een volkomen rond bolletje een schaaltje als een schelp te maken. Hij draaide en blies en toverde al doende met minuscule instrumenten en al friemelend aan het glas, draden van glas als spaghettislingers.

Wat precies de reden was van de glasdraden wist ik niet, en weet ik trouwens nog niet, maar het was een ware kunst deze man bezig te zien. Het was glasblazen op de vierkante millimeter, en dat allemaal ter ere van mijn kapotte oog.

Te wit oogwit

Na een eindeloze tijd van blazen en draaien en afkoelen in een bakje met water, was het schaaltje zover klaar dat ik hem kon passen.

‘Nee’, zei ik, ‘Deze zit niet goed, hij is te groot’.

In het Duits werd er gevraagd wat ik van de iris vond en ik kon met een handspiegel van dichtbij kijken hoe het oog er uitzag.

Ik schrok: ’Het oogwit is veel te wit’, en ik werd van zo dichtbij mogelijk, en allebei met een mondkapje op, zo goed mogelijk in mijn ogen gekeken.

‘Sie haben recht’, hoorde ik hem zeggen en opnieuw ging hij met engelengeduld draden trekken en blazen en afkoelen.

Wonderlijk

Na een tijdje kon ik hetzelfde schaaltje weer passen en tot mijn grote verrassing zaten er allemaal gekleurde sliertjes in alsof er adertjes gesprongen waren, alleen hier iets regelmatig van karakter, maar dat zag je vast niet als het nep oog in mijn gezicht zou zitten.

En zo bleek het precies te zijn.

Ik deed het glazen kunstoog in en was verrast over het resultaat.

‘Wat mooi’, hoorde ik mezelf zeggen en ik keek nog eens. Het zag er mooi en natuurlijk uit.

Blij met mijn beslissing om glas te proberen verliet ik de Bussumse villa waar de praktijk gevestigd was. Ik zag een beetje op tegen kou en wind, maar wie mooi wil zijn, moet pijn lijden, dus dat moest dan maar.

Schoonmaken

Ik zou het glazen oog eens in de twee weken moeten verwijderen en schoonmaken, gewoon met koud kraanwater. Het was minder bewerkelijk dan een kunststof kunstoog. Maar ja, mijn kunststof kunstoog had ik er in de twee jaar dat ik het droeg maar eenmaal uit gehad en dat was toen ik het na een jaar kon laten polijsten. Verder zat het 24/7 op zijn plek, in mijn gezicht.

Dat was helemaal niet volgens het boekje, maar ik kan best een beetje eigenwijs zijn.

Kunstgebit

Ik dacht: ‘Wat mijn vader kon met zijn kunstgebit, kan ik met mijn kunstoog’.

Hij haalde het er nooit uit alle jaren dat hij een kunstgebit had en dat was al vanaf zijn 18e. Alleen om te poetsen haalde hij zijn gebit eruit en dat poetsen deed hij gewoon met een tandenborstel. De deur van de badkamer ging wel op slot, want niemand hoefde hem met een mond zonder tanden te zien, zelfs mijn moeder heeft dat nooit gezien.

De appel valt in dit geval niet ver van de boom, want ik wil niet dat wie dan ook mij ziet met mijn witte oogje zonder iris en om eerlijk te zijn, ik hoef het zelf ook niet te zien, zo geweldig ziet het er niet uit. Het is niet eng of vies, maar wel flink alien-achtig.

Advies

Ik besloot, tegen het advies in, het glazen kunstoog er ook nooit uit te halen behalve als het per se zou moeten vanwege een ontsteking of iets dergelijks.

We zijn inmiddels drie maanden verder en tot nu toe werkt het zonder problemen. Schoonmaken hoeft niet. Ook dit oog zit 24/7 in mijn gezicht en het geeft veel minder prut dan het kunststof oog. Dat kon nog weleens vol zitten met een soort snot; bij dit oog is dat er hoegenaamd niet.

Vrieskou

Enige weken nadat ik het glazen kunstoog had gekregen, kreeg ik mijn vuurdoop wat betreft vrieskou. Het was medio februari en Nederland beleefde de koudste week sinds een aantal jaren.

Ik heb vier dagen heel flink geschaatst, in de kou en op sommige dagen met een forse ijzige wind erbij.

En het oog? Is het een koude klets? Is het buiten in de kou heel onaangenaam?

Nee, helemaal niet.

Ik ervaar geen enkel verschil met de prothese van kunststof. Er zit helemaal geen koude klets in mijn gezicht.

Echt helemaal niet.

Ik ben blij met mijn eigenwijze besluit.

4 april 2021

PS:

Glasblazen om een oogprothese te maken: een ouderwets, echt ambacht (video van 5 minuten).