Vanzelf

Als er iets vanzelf gebeurt, dan is het wel ouder worden. Het gaat langzaam, traag zelfs en toch is er ineens die nieuwe levensfase. De fase waarin je kinderen groot zijn en bijna zelfstandig en jijzelf nog vitaal genoeg bent om nog een heel leven voor je te hebben. Misschien zelfs wel een heel nieuw leven.

Ver weg

Sommige mensen kiezen ervoor zich grotendeels te vestigen in een land met een ander klimaat. En dan blijkt dat ze daar al jaren van droomden. ‘Nu kan het nog’, hoor ik zeggen, ‘de kinderen zijn groot, die hebben ons niet meer zo hard nodig’.

Ik zou willen dat mij dat zou trekken. Een nieuwe fase beginnen met het compleet omgooien van je leven. Dat klinkt dapper en ondernemend en in zekere zin is het stoer. Ik heb er de animo niet voor en het was evenmin ooit mijn droom. Ik kan niet ineens doen alsof ik er wel van droomde.

En de grootste sta-in-de-weg voor een leven onder de zuidelijke zon; ik houd van de Hollandse winters, het kan mij niet koud genoeg zijn en natuurijs toertochten op noren zijn onvervangbaar. Deze afgelopen winter is totaal verregend. Ik stond nul natuurijs-uren op de schaats. De enige keer dat ik schaatste was op kunstijs voor Cabane.

Als ik me ooit ga bemoeien met milieuproblematiek, is het om de opwarming van de aarde tegen te gaan. Mijn motivatie daarvoor is puur egoïstisch; ik wil dichtbij huis kunnen blijven schaatsen op natuurijs.

Verhuizen

Andere mensen blijken ineens te hebben verlangd naar een huis buiten, terwijl hun hele leven zich in de stad afspeelde. Ik kijk mee naar de foto’s van landelijke dreven en watertjes waar je aan kunt wonen. Of het is net andersom en in dat geval kijk ik naar foto’s van grote, luxe appartementen in het midden van de oude stad. Ik verwonder me over een enthousiasme dat voorheen voor mij verborgen bleef.

Het heeft te maken met de levensfase. Je kunt zo’n stap nu nog zetten. Je kunt iets waar je van droomde nog waarmaken.

Ikzelf heb dat niet. Ik woon waar ik wil wonen. In de stad, in een mooi oud huis met een fantastisch groen uitzicht.

Ik zou hooguit op termijn willen dat mijn huis kleiner was dan dat waarin ik nu woon. En dat kan. We kunnen het splitsen en er twee huizen van maken. De plannen liggen er al. Ik wil er alleen nog niet aan beginnen, want ‘daar ben ik echt nog niet aan toe’.

Kleinkind

De eerste mensen in mijn persoonlijke vriendenomgeving krijgen nu kleinkinderen. Dat is ook een mooie, nieuwe invulling van een verder weinig aantrekkelijke levensfase. Op Facebook zie je voortaan alleen nog maar foto’s van het kleinkind en profiel- en omslagfoto’s worden ineens veranderd naar een foto van de kleine prins(es).

Hier heb ik een shout-out: beste mensen met kleinkind, verander niet je eigen profielfoto in die van het kleinkind en varieer je onderwerp nu en dan!

Hoezeer ik ook totaal niets snap van die overweldigende vereenzelviging, ik begrijp het wel.

Sterker nog, ik verdenk mezelf ervan dat ik het zelf ook ga doen, verderop in het leven.

Je zit nu eenmaal in die minder boeiende levensfase en alle afleiding is welkom. Het gezapige leven wordt plots gevuld met kleur, liefde en warmte. De kleine prins(es) geeft weer een hele nieuwe invulling aan het verder tamelijk voorspelbare leven.

Mijn eigen kinderen zijn nog niet ver genoeg en ikzelf evenmin. Zoals mijn vader grapte, die overigens niet bijzonder humoristisch was, toen ik vertelde dat ik zwanger was (een mensenleven geleden): ‘dat ik opa word, vind ik tot daar aan toe, maar dat ik dan naar bed moet met oma…’

Zo is het maar net. Laat mij nog maar niet naar bed moeten met opa. De fase van de Zombieseks is al erg genoeg.

Scheiden

Voorheen begreep ik totaal niet hoe het toch kon dat mensen, die samen een stel kinders groot hadden gebracht, tegen de tijd dat er weer rust en ruimte in hun leven was, ineens besloten te gaan scheiden. Ook dan hoor je: ‘Nu kan het nog’.

‘Wat kan nog?’, denk ik dan. Het antwoord: een nieuw iemand leren kennen, verliefd worden en daarna weer huisje-boompje-beestje. Alleen met een nieuw beestje.

Op de fase van het verliefd-zijn kan ik jaloers zijn. Die wil ik ook wel weer opnieuw beleven. Maar alle nieuwe beestjes laten zien wat ik van binnen allang weet: ook in een nog jonge relatie komt uiteindelijk vertrouwdheid, en zelfs sleur. Dat hoort ook zo te zijn. Verliefdheid is een periode van verstandsverbijstering, van irreële dromen en fantasieën. In de periode daarna leer je eigenlijk pas of je het bij elkaar kunt uithouden, of niet.

Mijn eigen relatie is helemaal niet ideaal, maar er is wel een onvoorwaardelijkheid die onvervangbaar is. ‘Samen oud worden’ klinkt mooi, dat krijg je alleen niet cadeau, daar moet je moeite voor blijven doen.

Mijn theorie is dat als een van beide partners de wil verliest er iets van te maken, de relatie gedoemd is te eindigen. Je moet beide de wil houden er iets van te maken. Zolang die er is, heb je kans het leven samen op te lopen. Dat laatste is mijn drijfveer. Samen op lopen door het leven is zoveel fijner dan alleen. Ik gun het iedereen, met een oud of een nieuw beestje.

De scheidingen in deze levensfase zijn vast uitgesteld in de periode dat de kinderen nog thuis woonden, er is gewacht tot het nest leeg was. De wil om er iets van te maken was vast en zeker al langer dood. En soms is die er nog wel bij een van de twee, maar heeft de ander iemand anders opgeduikeld ergens onderweg. Dan struikelt de bestaande relatie ook nogal eens in deze levensfase.

Verlies

Dit is ook de fase waarin grote verliezen voorkomen. Mensen van dichtbij die ziek worden en sommige die dood gaan, de gezondheid van iemand die nabij is, komt in gevaar. Of je eigen gezondheid blijkt brozer dan je dacht. Je kracht neemt af. Je lijf is niet meer zo soepel en is sneller uit het lood.

Verlies verwerken is een heel apart hoofdstuk in het leven. Ik heb er jaren over gedaan om te accepteren dat ik altijd, dag-in-dag-uit, lawaai in mijn hoofd heb.

Jaren geleden, in het midden van een zware depressie, schreef ik op een blaadje: ‘ik wil zijn waar ik ben’. Het heeft me jaren gekost om te leren leven naar dit levensmotto. Ik was in die periode altijd, overal, met een deel van mijn aandacht in het geluid. Op sommige dagen 80 procent, op andere misschien maar 10, maar ik was nooit helemaal waar ik op dat moment was.

Het leren accepteren van het onvermijdelijke vind ik moeilijk. Ik ben een kind van mijn generatie en heb jarenlang geloofd dat het leven maakbaar is. Het verlies van mijn eigen gezondheid heeft dat op losse schroeven gezet.

Leren accepteren dat er iets is waarvoor je zelf niet hebt gekozen, is een ware levensles gebleken.

Het roer om

Na dit intermezzo terug naar mijn verhaal.

Er zijn ook mensen die het roer op een andere manier totaal omgooien. Ik ken iemand die in een klooster gaat wonen, een ander heeft zijn baan opgezegd en is gaan wandelen. Ik meld erbij dat de financiële situatie een belangrijke rol speelt in deze beslissingen. Sommige mensen kunnen het zich veroorloven zo’n drastische keuze te maken.

Voor mij is het simpel, dat geld heb ik simpelweg niet.

Niet willen

Met mij is iets anders aan de hand. Ik wil eigenlijk helemaal niks veranderen. Ik wil de tijd het liefst een beetje terugdraaien.

Terug naar de tijd dat het huis nog gevuld was met de pianoklanken van onze oudste zoon, met het gezang van onze dochter. Naar de tijd dat er veel aanloop was van giebelende meiden en slungelige jongens. Dat er om de zoveel dagen iemand mee at en de tafel maar net groot genoeg was om iedereen een plaats te geven.

Ik wil niet in de volgende levensfase terecht komen. Ik verzet me daar tegen. Ik heb alleen geen droom, geen verlangen. Ik heb niets om me af te leiden van het onvermijdelijke: ik word ouder en deze nieuwe levensfase omringt me al van top tot teen.

Er is geen ‘nu kan het nog’.

Er is alleen: ik kan zijn waar ik ben.

Dat is hier, in dit huis, bij deze man. Samen worden we ouder. Onherroepelijk.

28 februari 2015